İnsan kas-iskelet sistemi
| Destek ve hareket sistemi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Sistem | İnsan vücudu |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | musculoskeletal-system |
| Microsoft Academic | 2776964503 |
| MeSH | D009141 |
| TA | 351 |
| FMA | 7482 |
İnsan kas-iskelet sistemi (aynı zamanda insan lokomotor sistemi ve daha önce aktivite sistemi[1] olarak da bilinir), insanlara kas ve iskelet sistemlerini kullanarak hareket etme yeteneği veren bir Organ sistemidir. Kas-iskelet sistemi vücuda şekil, destek, denge ve hareket sağlar.
İskelet kemikleri, kaslar, kıkırdak,[2] tendonlar, bağlar, eklemler ve organları birbirine bağlayan diğer bağ dokulardan oluşur. Kas-iskelet sisteminin birincil işlevleri vücudu desteklemeyi, harekete izin vermeyi ve hayati organları korumayı kapsar.[3] Sistemin iskelet kısmı, kalsiyum ve fosfor için ana depolama sistemi olarak görev yapar ve hematopoetik sistemin kritik bileşenlerini içerir.[4]
Bu sistem, kemiklerin tendonlar ve bağlar gibi bağ dokusu yoluyla diğer kemiklere ve kas liflerine nasıl bağlandığını açıklar. Kemikler vücuda denge sağlar. Kaslar kemikleri yerinde tutar ve kemiklerin hareketinde de rol oynar. Harekete izin vermek için farklı kemikler, eklemlerle bağlanır. Kıkırdak, kemik uçlarının doğrudan birbirine sürtünmesini önler. Eklemde bağlı kemiği hareket ettirmek için kaslar kasılır.
Bununla birlikte, sistemin işlevini ve genel etkinliğini olumsuz yönde etkileyebilecek hastalıklar ve bozukluklar vardır. Kas-iskelet sisteminin diğer iç sistemlerle yakın ilişkisi nedeniyle bu hastalıkların tanısı zor konabilir. Kas-iskelet sistemi kasları iç iskelet sistemine bağlı olan sistemi ifade eder ve insanların daha elverişli bir konuma gelmeleri için gereklidir. Kas-iskelet sistemini içeren karmaşık sorunlar ve yaralanmalar, genellikle bir fizik tedavi uzmanı veya ortopedi cerrahı tarafından ele alınmaktadır.
Farklı kaslar
[değiştir | kaynağı değiştir]İskelet
[değiştir | kaynağı değiştir]İskelet sistemi birçok önemli fonksiyona hizmet eder; Vücudun şeklini ve şeklini sağlar, destek ve koruma, bedensel harekete izin verir, vücut için kan üretir ve mineral depolar.[5] İnsan iskelet sistemindeki kemiklerin sayısı tartışmalı bir konudur. İnsanlar 300'den fazla kemikle doğar; ancak, birçok kemik doğum ve olgunluk arasında birleşir. Sonuç olarak, ortalama bir yetişkin iskeleti 206 kemikten oluşur. Kemik sayısı, sayımı türetmek için kullanılan yönteme göre değişir. Bazıları belli yapıları çoklu parçalara sahip tek bir kemik olarak görürken diğerleri onu birden fazla kemik içeren tek bir parça olarak görebilir.[6] Kemiklerin beş genel sınıflandırması vardır. Bunlar uzun kemikler, kısa kemikler, yassı kemikler, düzensiz kemikler ve susamsı kemiklerdir. İnsan iskeleti, bağlar, tendonlar, kaslar ve kıkırdak tarafından desteklenen hem kaynaşık hem de ayrı ayrı kemiklerden oluşur. Omurgayı kapsayan aksiyel iskelet ve apendiküler iskelet kemiklerinden oluşan karmaşık bir yapıdır.[7]
İşlevi
[değiştir | kaynağı değiştir]İskelet sistemi, doku ve organların kendilerini bağladığı bir çerçeve görevi görür. Bu sistem hayati organlar için koruyucu bir yapı görevi görür. Bunun ana örnekleri beynin kafatası tarafından korunması ve akciğerlerin göğüs kafesi tarafından korunmasıdır.
Uzun kemiklerde bulunan kemik iliğinin iki farklı özelli vardır (sarı ve kırmızı). Sarı iliğin yağlı bağ dokusu vardır ve ilik boşluğunda bulunur. Açlık sırasında vücut, enerji için sarı ilikteki yağı kullanır.[8] bazı kemiklerin kırmızı iliği, karaciğer tarafından parçalanan mevcut hücrelerin yerini almak için yaklaşık 2,6 milyon kırmızı kan hücresi olan kan hücresi üretimi için önemli bir bölgedir.[5] Burada tüm eritrositler, trombositler ve çoğu lökosit yetişkinlerde oluşur. Kırmızı ilikten eritrositler, trombositler ve lökositler özel görevlerini yapmak için kana göç eder.
Kemiklerin bir başka işlevi de belirli minerallerin depolanmasıdır. Kalsiyum ve fosfor depolanan ana mineraller arasındadır. Bu depolama "cihazı"nın önemi, kan dolaşımındaki mineral dengesini düzenlemeye yardımcı olur. Minerallerin dalgalanması yüksek olduğunda, bu mineraller kemikte depolanır; düşük olduğunda kemikten çekilir.
Kas
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kalp, iskelet ve düz kas olmak üzere üç tür kas vardır. Düz kaslar, içi boş organların lümenlerinin içindeki maddelerin akışını kontrol etmek için kullanılır ve bilinçli olarak kontrol edilmezler. İskelet ve kalp kası, hücrelerinin içindeki bileşenlerden dolayı mikroskop altında görülebilen şeritlere sahiptir.Sadece iskelet ve düz kaslar, kas-iskelet sisteminin bir parçasıdır ve sadece iskelet kasları vücudu hareket ettirebilir. Kalp kasları kalpte bulunur ve sadece kan dolaşımında kullanılır. Düz kaslarda olduğu gibi kalp kasları da bilinçli olarak kontrol edilmez. İskelet kasları kemiğe tutturulur ve eklem çevresindeki karşılıklı gruplarda düzenlenir.[9] Kaslar, sinir enerjisini merkezî sinir sisteminden elektrik akımları ileten ve kasların büzülmesine neden olan sinirlere iletmek üzere bağlanır.[10][11]
Kasılma başlatma
[değiştir | kaynağı değiştir]Memelilerde kas kasıldığında bir dizi reaksiyon meydana gelir. Kas kasılması, somatik sinir sisteminden kaslara bir mesaj yollayan motor nöron tarafından uyarılır. Motor nöronun depolarizasyonu, nörotransmitterlerin sinir terminalinden salınmasına neden olur. Sinir terminali ile kas hücresi arasındaki boşluğa nöromüsküler kavşak denir. Bu nörotransmiterler, sinaps boyunca yayılır ve kas lifi hücre zarındaki spesifik reseptör bölgelerine bağlanır. Yeterli sayıda reseptör uyarıldığında, bir aksiyon potansiyeli üretilir ve sarkomanın geçirgenliği değiştirilir. Bu süreç inisiyasyon olarak bilinir.[12]
Tendonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Tendon, kasları kemiklere bağlayan sert ve esnek bir fibröz bağ dokusu grubudur.[13] Kas lifleri arasındaki ekstra hücresel bağ dokusu, distal ve proksimal uçlardaki tendonlara bağlanır ve tendon, kasın kökenindeki ve sokulmasındaki münferit kemiklerin periostuna bağlanır. Kaslar kasıldıkça, tendonlar kuvvetleri nispeten sert kemiklere iletir, onları çeker ve harekete neden olur. Tendonlar, hareket halindeyken yaylar olarak işlev görmelerine izin vererek enerji tasarrufu sağlar ve esasen gerilebilir.
Eklemler, bağlar ve bursalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Eklemler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Eklemler tek tek kemikleri birbirine bağlayan ve harekete neden olmak için kemiklerin birbirine karşı hareket etmesine izin verebilecek yapılardır. Üç eklem bölümü vardır, iki veya daha fazla eklem kafası arasında geniş hareketliliğe izin veren diartroz; harekete biraz izin veren amfiarthroz ve taşınmaz olan, çok az harekete izin veren, ağırlıklı olarak lifli olan sinartroz. Doğrudan birleştirilmeyen eklemler olan sinoviyal eklemler, sinoviyal membranlar tarafından üretilen sinoviyal sıvı adı verilen bir çözelti ile yağlanır. Bu sıvı, eklem yüzeyleri arasındaki sürtünmeyi azaltır ve eklemi gergin dokusu ile birleştirerek eklem kapsülü içinde tutar.[7]
Bağlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağ; yoğun, beyaz, lifli elastik dokudan oluşan küçük bir banttır.[7] Bağlar eklem oluşturmak için kemik uçlarını birbirine bağlar. Çoğu bağ, yer değiştirmeyi sınırlandırır veya kırılmaya neden olabilecek belirli hareketleri önler. Esnek olduklarından basınç altındayken gittikçe uzarlar. Bu olduğunda, bağ dengesiz bir eklemle sonuçlanan kırılmaya yatkın olabilir.
bağlar ayrıca bazı hareketleri kısıtlayabilir: hiper ekstansiyon ve hiper fleksiyon gibi hareketler bağlar tarafından bir dereceye kadar sınırlandırılır. Ayrıca bağlar belirli yön hareketlerini önler.[14]
Bursalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bursa, beyaz lifli dokudan yapılmış ve sinoviyal membranla kaplı küçük, sıvı dolu bir kesedir. Bursa ayrıca eklem kapsülünün dışına uzanan sinoviyal bir membran ile de oluşturulabilir.[8] Eklem çevresindeki kemikler ve tendonlar ve / veya kaslar arasında bir tampon sağlayan bursa, sinoviyal sıvı ile doldurulur ve vücudun hemen hemen her ana ekleminde bulunur.
Klinik önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vasküler, sinirsel ve örtü sistemi dâhil olmak üzere birçok başka vücut sistemi birbiriyle ilişkili olduğundan, bu sistemlerden birinin bozuklukları kas-iskelet sistemini de etkileyebilir ve hastalığın kökeninin teşhisini zorlaştırabilir. Kas-iskelet sistemi hastalıkları çoğunlukla fonksiyonel bozukluklar veya hareket tutarsızlıklarını kapsar. Bozulma seviyesi, özellikle soruna ve sorunun ciddiyetine bağlıdır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki hastaneye yatış çalışmalarında, 2012'de en yaygın yatışı yapılan ortopedi hastaları kas iskelet sistemi ile ilgilidir: diz artroplastisi, laminektomi, kalça protezi ve spinal füzyon.[16]
Eklem (veya eklemlerle ilgili)[17] rahatsızlıkları en sık görülen rahatsızlıklardandır. Bununla birlikte, teşhisler arasında ayrıca birincil kas hastalıkları, nörolojik (sinir sistemi ve onu etkileyen rahatsızlıklar ile ilgilenen tıp bilimi ile ilgili)[18] bozukluklar, toksinler, endokrin anormallikleri, metabolik bozukluklar, bulaşıcı hastalıklar, kan ve damar hastalıkları ve beslenme dengesizlikleri bulunmaktadır.
Kasların başka bir vücut sistemindeki bozuklukları, oküler hareket ve kontrolde bozulma, solunum fonksiyon bozukluğu ve mesane fonksiyon bozukluğu gibi düzensizliklere neden olabilir. Komple felç, parezi veya ataksi; enfeksiyöz veya toksik kaynaklı birincil kas fonksiyon bozukluklarından kaynaklanabilir. Ancak birincil bozukluk, genellikle sinir sistemi ile ilişkilidir. Kas sistemi, bir uyarıcıya, özellikle bir sinir itişine yanıt verebilen bir organ olan efektör organ olarak görev yapar.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Chisholm, Hugh, ed. (1911). Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
- ^ Medical Subject Headings Musculoskeletal+System
- ^ Mooar, Pekka (2007). "Muscles". Merck Manual. 14 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2008.
- ^ a b Kahn, Cynthia; Scott Line (2008). Musculoskeletal System Introduction: Introduction. NJ, USA: Merck & Co., Inc. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
- ^ a b Applegate, Edith; Kent Van De Graaff. "The Skeletal System". 3 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2009.
- ^ Engelbert, Phillis; Carol DeKane Nagel (2009). "The Human Body / How Many Bones Are In The Human Body?". U·X·L Science Fact Finder. eNotes.com, Inc. 25 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2009.
- ^ a b c Gary, Farr (25 Haziran 2002). "The Musculoskeletal System". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2008.
- ^ a b "Skeletal System". 2001. 25 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2009.
- ^ Mooar, Pekka (2007). "Muscles". The Merck Manuals Online Medical Library. 14 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2008.
- ^ "innervated". Dictionary.com. Dictionary.com, LLC. 2008. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2009.
- ^ Bárány, Michael (2002). "SMOOTH MUSCLE". 17 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2008.
- ^ "The Mechanism of Muscle Contraction". Principles of Meat Science (4th Edition). 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2008.
- ^ Jonathan, Cluett (2008). "Tendons". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2008.
- ^ Bridwell, Keith. "Ligaments". 13 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.
- ^ "WHO Disease and injury country estimates". Dünya Sağlık Örgütü. 2009. 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
- ^ Fingar KR, Stocks C, Weiss AJ, Steiner CA (Aralık 2014). "Most Frequent Operating Room Procedures Performed in U.S. Hospitals, 2003–2012". HCUP Statistical Brief #186. Rockville, MD: Agency for Healthcare Research and Quality. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2019.
- ^ "articular". Random House Unabridged Dictionary. Random House, Inc. 2006. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2008.
- ^ "neurologic". The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company. 2006. 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2008.
